Κρατικές ενισχύσεις 30 δισ. ευρώ για τις αεροπορικές στην Ευρώπη
Εχοντας προκαλέσει αδιανόητες ώς τώρα ζημίες στον κλάδο των αερομεταφορών, η πανδημία εξώθησε τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να χορηγήσουν κρατικές ενισχύσεις στις αεροπορικές εταιρείες των χωρών τους και σε πολλές περιπτώσεις να αγοράσουν μερίδιά τους ή ακόμη και να τις κρατικοποιήσουν για να τις σώσουν. Αυτές οι κρατικές ενισχύσεις προκαλούν έντονες αντιδράσεις στις οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς ενισχύουν μία από τις πλέον ρυπογόνες βιομηχανίες. Δύσκολα μπορεί, όμως, να αμφισβητήσει κανείς πόσο σημαντικές και πόσο αναγκαίες είναι οι αερομεταφορές που μεταξύ πολλών άλλων είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση της πανδημίας εφόσον μεταφέρουν εμβόλια, φάρμακα, μάσκες και γενικό ιατροφαρμακευτικό υλικό και είδη προσωπικής προστασίας.
Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle, στην Ευρώπη ιδιαιτέρως οι κρατικές ενισχύσεις στον κλάδο των αερομεταφορών ήταν εντυπωσιακές. Στις αρχές της κρίσης της πανδημίας η ιταλική κυβέρνηση κρατικοποίησε τον πάλαι ποτέ κρατικό αερομεταφορές της Ιταλίας, την Alitalia, που μετά μια κρίση ετών δέχθηκε τη χαριστική βολή από την πανδημία. Η κυβέρνηση της Γαλλίας αύξησε το μερίδιό της στην Air France-KLM στο 30%, χορηγώντας, έτσι, κεφάλαια στον χειμαζόμενο αερομεταφορέα. Στη Γερμανία η κυβέρνηση δέσμευσε 9 δισ. ευρώ για την αγορά του 20% της Lufthansa, ενώ ανάλογες κινήσεις έκαναν και οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Πορτογαλίας αναλαμβάνοντας μεγάλα μερίδια στους αερομεταφορείς SAS και TAP Air Portugal αντιστοίχως. Η τάση για χορήγηση κρατικών ενισχύσεων στον κλάδο δεν περιορίστηκε, άλλωστε, στους άλλοτε κρατικούς αερομεταφορείς των ευρωπαϊκών χωρών. Ακόμη και η αεροπορική χαμηλού κόστους που μονίμως επικρίνει τις κρατικές ενισχύσεις ως αιτία αθέμιτου ανταγωνισμού, η Ryanair, έλαβε από το βρετανικό κράτος έκτακτη ενίσχυση ύψους 730 εκατ. δολ. για την πανδημία.
Σύμφωνα με τον «ευρωπαϊκό ανιχνευτή κρατικών ενισχύσεων στις αεροπορικές», τον οποίο διαχειρίζονται τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η Greenpeace, η Transport & Environment και η Carbon Market Watch, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν χορηγήσει κρατικές ενισχύσεις συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ. Η κατανομή αυτών των κονδυλίων δεν έχει γίνει, όμως, ισότιμα. Οπως τονίζει η γερμανική εφημερίδα, σχεδόν το 50% αυτών των κεφαλαίων έχει χορηγηθεί ουσιαστικά σε δύο αερομεταφορείς, τις Lufthansa και Air France-KLM, ενώ το μεγαλύτερο μέρος από το υπόλοιπο 50% μοιράστηκαν οι άλλοι πρώην εθνικοί αερομεταφορείς των ευρωπαϊκών χωρών. Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως στις ιδιαίτερα εκβιαστικές συνθήκες της πανδημίας, αλλά έθεσε όρους στις κυβερνήσεις όπως, για παράδειγμα, ότι απαίτησε να παραχωρήσουν οι αερομεταφορείς ορισμένους από τους προκαθορισμένους χρόνους απογείωσης και προσγείωσης, τα γνωστά slots.
Ο μονίμως επικριτικός Μάικλ Ο’ Λίρι, διευθύνων σύμβουλος της Ryanair, επιμένει ότι οι ενισχύσεις αυτές είναι αθέμιτες. Προεξοφλεί μάλιστα πως μεγάλες αεροπορικές, όπως η Air France, δεν πρόκειται να επιστρέψουν ποτέ τα δισεκατομμύρια που έλαβαν από τη γαλλική κυβέρνηση και ότι οι συμφωνίες αυτού του είδους με τις κυβερνήσεις αποτελούν κατάφωρη αδικία εις βάρος μικρότερων αεροπορικών εταιρειών όπως η δίκη του. Χαρακτηριστικά υπογράμμισε ότι η εταιρεία του όπως και «η easyJet, η IAG και πολλές άλλες αναγκαζόμαστε να ανταγωνιστούμε με αυτές τις εταιρείες που έχουν εξάρτηση από τις κρατικές ενισχύσεις». Σημειωτέον ότι η Ryanair έχει επανειλημμένως προσφύγει στα δικαστήρια καταγγέλλοντας τις αθέμιτες κρατικές ενισχύσεις σε κολοσσούς όπως οι Lufthansa και Air France. Μέχρι στιγμής έχει χάσει όλες τις δίκες, αλλά εξακολουθεί να πιστεύει πως κάποια στιγμή στο μέλλον θα δικαιωθεί. Το θέμα των κρατικών ενισχύσεων στον κλάδο εξακολουθεί να προκαλεί τριβές. Πολλοί αναλυτές επιμένουν πως όσες αεροπορικές επιβιώσουν της κρίσης της πανδημίας χωρίς κρατική ενίσχυση θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικές και πιο ανταγωνιστικές. Δεν συμμερίζονται, βέβαια, όλοι αυτήν την άποψη. Σύμφωνα με τον Σουκόρ Γιουσόφ, ιδρυτή της συμβουλευτικής του κλάδου Endau Analytics, «για πολλές αεροπορικές εταιρείες, η έλλειψη κρατικών ενισχύσεων θα ήταν συνώνυμη της καταστροφής τους, ιδιαιτέρως για τους μεγάλους αερομεταφορείς.
Πηγή: kathimerini.gr