H ΡΑΕ δρομολογεί ολικό λίφτινγκ στο target model

Σε σειρά μέτρων που καταλήγουν σε έναν ολικό επανασχεδιασμό του νέου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού προχωράει η ΡΑΕ μετά τον πρώτο κύκλο επαφών με τους εμπλεκομένους στην αγορά και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για τη διερεύνηση των αιτιών που εκτόξευσαν στα ύψη τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος. Οι υψηλές τιμές, όπως διαπιστώνεται, είναι καθαρά αποτέλεσμα ενός κακού σχεδιασμού του target model, που αφήνει περιθώρια στους παραγωγούs θερμικών μονάδων να βγάζουν υψηλά κέρδη ανεβάζοντας τις τιμές χωρίς να χρειαστεί να παρανομήσουν.
Αυτό που συνέβη, δηλαδή, είναι ότι σχεδιάστηκε ένα μοντέλο χρηματιστηριακού τύπου, με χαρακτηριστικά ώριμων ευρωπαϊκών αγορών χωρίς να λάβει υπόψη του τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς, όπως η περιορισμένη διαθεσιμότητα ευέλικτων μονάδων (φυσικού αερίου), οι περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλες αγορές, και τεχνικά ζητήματα, όπως ο κορεσμός του δικτύου της Πελοποννήσου. Ετσι, ενώ το διάστημα από 1/11 έως 13/12 το μέσο κόστος στην Αγορά της Επόμενης Ημέρας, στην οποία συμμετέχουν όλες οι θερμικές μονάδες και οι ΑΠΕ, διαμορφώθηκε στα 57,98 ευρώ η μεγαβατώρα, το τελικό κόστος ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά εκτοξεύθηκε στα 80,65 ευρώ η μεγαβατώρα, διότι σε αυτό προστέθηκε και το υψηλό κόστος της αγοράς εξισορρόπησης (22,67 ευρώ η μεγαβατώρα).

Το συνολικό κόστος εξισορρόπησης έφτασε τα 140 εκατ. ευρώ μέσα σε πέντε εβδομάδες, όταν τα προηγούμενα χρόνια σε ετήσια βάση ο αντίστοιχος λογαριασμός κινείτο περί τα 200 εκατ. ευρώ.

Ενας λόγος είναι οι αποκλίσεις της ενέργειας των ΑΠΕ λόγω της δυσκολίας προβλεψιμότητας σε πραγματικό χρόνο (ανά 15λεπτο) για να προβούν σε διόρθωση φορτίων. Αυτό δημιουργεί ανάγκη για αυξημένες εφεδρείες ενέργειας, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση και οι ευέλικτες μονάδες να «μπιτάρουν» σε υψηλές τιμές. Ευκαιρίες για κέρδη δημιουργεί, όπως διαπιστώνεται, και ο τρόπος που υπολογίζει ο ΑΔΜΗΕ τις εφεδρείες για την ασφάλεια του συστήματος, βάσει αλγορίθμου που έχει καταρτίσει ο ίδιος σε συνεργασία με εξωτερικό σύμβουλο.

Από τη μέχρι τώρα διερεύνηση των στοιχείων προκύπτει ότι ο όγκος των εφεδρειών είναι δυσανάλογα υψηλός σε σχέση με τον όγκο ποσοτήτων ενέργειας στην Αγορά της Επόμενης Ημέρας. Οι παραγωγοί αξιοποιούν αυτό το δεδομένο και ανεβάζουν τις αποδόσεις τους, δίνοντας χαμηλές προσφορές στην Αγορά της Επόμενης Ημέρας για να μπουν, αφού είναι βέβαιο ότι ο ΑΔΜΗΕ θα τους ζητήσει να τις θέσουν σε ανοδική πορεία αποζημιώνοντάς τις σε υψηλές τιμές.

Αντιστοίχως αξιοποιούν και τις «τρύπες» του συστήματος για αποζημιώσεις σε υψηλές τιμές για καθοδική πορεία των μονάδων τους, όταν προκύπτει ανάγκη μείωσης ενέργειας. Ο κορεσμός του συστήματος Πελοποννήσου λόγω της καθυστέρησης υλοποίησης της γραμμής μεταφοράς 400 KV που κατασκευάζει ο ΑΔΜΗΕ, φαίνεται να αξιοποιήθηκε από τη ΔΕΗ και τη μονάδα φυσικού αερίου της Μεγαλόπολης, επιτυγχάνοντας αποζημιώσεις που είχε προεξοφλήσει για καθοδική πορεία της μονάδας.

Η ΡΑΕ επανεξετάζει όλες τις παραμέτρους, από τα όρια των προσφορών και τις ποσότητες των εφεδρειών μέχρι και τον αλγόριθμο του ΑΔΜΗΕ. Εχει βγάλει ήδη σε διαβούλευση εισήγηση για περιορισμό των ανώτατων και κατώτατων ορίων στις προσφορές ενέργειας και ισχύος στην αγορά εξισορρόπησης στα 0 ευρώ/MW-h και ανώτατο όριο 50 ευρώ/MW-h και αντιστοίχως στα 0 ευρώ/MWh και ανώτατο όριο 100 ευρώ/MWh.

Αν και η εισήγηση αναφέρεται σε τρίμηνη διάρκεια, στις αρμόδιες αρχές φαίνεται να αποκρυσταλλώνεται η άποψη πως τόσο τα όρια όσο και τα μέτρα που θα ακολουθήσουν, θα πρέπει να παγιωθούν για ένα διάστημα και να αποσύρονται σταδιακά όσο η αγορά θα ωριμάζει. Η ΡΑΕ μετά από εισήγηση του ΑΔΜΗΕ προχωράει επίσης σε αλλαγές στις χρεώσεις αποκλίσεων ισχύος στην αγορά εξισορρόπησης για το σύστημα της Πελοποννήσου, μέχρι να τεθεί σε λειτουργία η γραμμή μεταφοράς των 400 KV.

Οι νομικές υπηρεσίες της αρμόδιας Αρχής εξετάζουν επίσης το αίτημα που υποβλήθηκε από προμηθευτές και παραγωγούς ΑΠΕ για αναδρομική επιστροφή των χρημάτων που πλήρωσαν λόγω των υψηλών τιμών. Στις αιτιάσεις ότι δεν μπορούν να επιστραφούν αναδρομικά χρήματα από την αγορά, η πλευρά των ΑΠΕ υπενθυμίζει την περίπτωση της επιστροφής χρημάτων όταν στο παρελθόν τέθηκε ανώτατο όριο στις χρεώσεις προμηθευτών (ΠΧΕΦΕΛ). Οι φορείς των ΑΠΕ εισηγούνται ακόμη στη ΡΑΕ να θεσπιστεί όριο ανοχής στις αποκλίσεις των ΑΠΕ που διαχειρίζεται ο ΔΑΠΕΕΠ ή και πλήρη απαλλαγή τους από το κόστος εξισορρόπησης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αγορά εξισορρόπησης έχει επιβαρύνει τον ΕΛΑΠΕ για το διάστημα 1/11 έως 12/12 με 12 εκατ. ευρώ. Το μοναδιαίο κόστος εξισορρόπησης για τις ΑΠΕ διαμορφώνεται σε 12 ευρώ η μεγαβατώρα. Αυτό σύμφωνα με το ΣΠΕΦ σημαίνει ότι ένα έργο με τιμή αναφοράς 50 ευρώ η μεγαβατώρα θα πρέπει να πληρώνει το 24% του τζίρου του για εξισορρόπηση.

Πηγή: kathimerini.gr