Ο πετρελαϊκός κολοσσός της ΒΡ «διαφημίζει» και τις πωλήσεις καφέ

Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πριν από μερικά χρόνια έναν από τους κολοσσούς του πετρελαίου, την ιστορική ΒΡ, να «διαφημίζει» ότι πουλάει καφέ. Και όμως συμβαίνει και είναι σημάδι των καιρών, καθώς ο πετρελαϊκός κλάδος περιέρχεται σε δεινή θέση. Η κλιματική αλλαγή υπαγορεύει επιτακτικά τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση και η πανδημία εξακολουθεί να περιορίζει τις μετακινήσεις, τα αεροπορικά ταξίδια αλλά ακόμη και τις αστικές μετακινήσεις και παγιώνει την τηλεργασία σε μεγάλη κλίμακα.

Σχεδόν όλο τον εικοστό αιώνα, οι κολοσσοί του πετρελαίου όπως ΒΡ, Royal Dutch Shell, Exxon, Chevron και Total είχαν μια ασφαλή και εύκολη πορεία προς το κέρδος: αρκούσε να εντοπίσουν τα αποθέματα πετρελαίου, να προχωρήσουν σε εξορύξεις και να τα επεξεργαστούν με το χαμηλότερο  δυνατό κόστος και στη συνέχεια το κέρδος ερχόταν μόνο του. Πρόκειται για ένα επιχειρηματικό μοντέλο που, όπως επισημαίνει το Bloomberg, δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά από την εποχή του Τζον Ροκφέλερ: ένας κλάδος περιελάμβανε την παραγωγή πετρελαίου, τη διύλισή του και την προώθηση στην αγορά κάτω από την ομπρέλα της ίδιας βιομηχανίας.

Το μοντέλο αυτό δημιούργησε μια βιομηχανία που κατέστησε εφικτή την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας του 20ού αιώνα, αναδιαμόρφωσε τις μεγάλες πόλεις, ανέδειξε ολόκληρες πολιτικές δυναστείες και καθόρισε τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Οι υδρογονάνθρακες βρίσκονταν στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομίας και αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο είχε αναδειχθεί σε μηχανή που παρήγαγε χρήμα. Τα συμφέροντα του πετρελαϊκού κλάδου αποτέλεσαν πανίσχυρη πολιτική δύναμη και το επιχειρηματικό του μοντέλο επιβίωσε της πετρελαϊκής κρίσης της δεκαετίας του 1970, της ανόδου του ΟΠΕΚ, των πολέμων στη Μέση Ανατολή αλλά ακόμη και των οικολογικών και περιβαλλοντικών κινημάτων της δεκαετίας του 1980.

Ολα αυτά, όμως, ανήκουν στο παρελθόν. Ο κόσμος φαίνεται να έχει αλλάξει τόσο πολύ ώστε ο διευθύνων σύμβουλος της ΒΡ να μιλάει για το κέρδος που αντλεί η εταιρεία του από την εμπορία καφέ. Σε συνέντευξη που παραχώρησε προ ημερών, ο Μπερνάρν Λούνεϊ επισήμανε πως «ίσως ο κόσμος δεν το γνωρίζει αλλά η ΒΡ πουλάει καφέ και μάλιστα το περασμένο έτος πουλήσαμε 150 εκατομμύρια φλιτζάνια καφέ». Αναφερόταν  στα μικρά καφενεία που συνήθως είναι εγκατεστημένα δίπλα στους σταθμούς ανεφοδιασμού καυσίμων της εταιρείας και εξυπηρετούν την πελατεία τους.

Σύμφωνα με τον Μπερνάρν Λούνεϊ, «είναι πολύ σημαντική επιχείρηση, μια επιχείρηση που γνωρίζει ανάπτυξη». Ισως ο επικεφαλής μιας εκ των πέντε μεγαλύτερων πετρελαϊκών του κόσμου έκανε απλώς μια προσπάθεια να υπογραμμίσει τη σχέση που έχει αναπτύξει η εταιρεία του με τους πελάτες της. Είναι, ωστόσο, σαφές ότι τόσο ο κ. Λούνεϊ όσο και οι επικεφαλής των άλλων πετρελαϊκών τελευταία δυσκολεύονται πάρα πολύ πλέον να πείσουν επενδυτές και κοινή γνώμη για την αξία των σχεδίων που χαράσσει ο κλάδος τους για το μέλλον. Αιτία, βέβαια, είναι ότι ο κόσμος θέλει όλο και περισσότερο πράσινη ενέργεια. Σε σχετική μελέτη της η ΒΡ καταλήγει στο συμπέρασμα πως «η ζήτηση για πετρέλαιο θα μειώνεται τα επόμενα 30 χρόνια». Τονίζει μάλιστα πως «η κλίμακα και η ταχύτητα αυτής της μείωσης θα οφείλεται στη διαρκώς μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της ηλεκτροκίνησης και των οδικών μεταφορών».

Το περασμένο έτος σημειώθηκε μια εξέλιξη πρωτοφανής στην ιστορία: σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των νέων πηγών ενέργειας στον πλανήτη.  Εν ολίγοις τη δεκαετία του 2020 οι πετρελαϊκοί κολοσσοί προσπαθούν να δουν πώς μπορούν να κάνουν κάτι εντελώς διαφορετικό, να στραφούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στο μεταξύ να περιορίσουν τις εκπομπές καυσαερίων από όσους υδρογονάνθρακες εξακολουθούν να εμπορεύονται.

Τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων με υψηλό κόστος εκμετάλλευσης όπως η πετρελαιούχος άμμος του Καναδά ίσως να μην αναπτυχθούν ποτέ. Η Rystad Energy AS, συμβουλευτική του κλάδου, εκτιμά πως το 10% των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων πετρελαίου ανά τον κόσμο, κάπου 125 δισεκατομμύρια βαρέλια δηλαδή, μπορεί να είναι πλέον άχρηστα.

Τίποτε δεν διασφαλίζει,  βέβαια, πως δεν θα υπάρξει οπισθοδρόμηση. Από τη δεκαετία του 1990 όταν κατέρρευσαν οι τιμές του πετρελαίου και οι πετρελαϊκοί κολοσσοί έφτασαν στα πρόθυρα χρεοκοπίας, η ΒΡ υποσχέθηκε πως θα κινηθεί «πέρα από το πετρέλαιο» για να επιστρέψει στις συνήθεις δραστηριότητές της μόλις οι τιμές του αργού εκτοξεύθηκαν πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι το 2008.

Πηγή: kathimerini.gr