Τα δέκα σημαντικότερα γεγονότα του 2015 που έκριναν την πορεία των διεθνών αγορών

Από την άνοδο-ρεκόρ του ελβετικού φράγκου τον Ιανουάριο μέχρι τη σχεδόν πλήρη βεβαιότητα ότι η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα προχωρούσε σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού τον Δεκέμβριο, το 2015 αποδείχθηκε πολύ πιο ταραχώδης χρονιά για τις αγορές απ’ ό,τι προέβλεπαν οι περισσότεροι αναλυτές στα τέλη του 2014. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στην Ευρώπη υποχώρησαν κάτω από το μηδέν, ο δείκτης Dow Jones υποχώρησε κατά 1.000 μονάδες σε μια συνεδρίαση τον Αύγουστο και η αναταραχή στις κινεζικές αγορές μετέτρεψε την καθοδική πορεία των αναπτυσσόμενων αγορών σε άτακτη υποχώρηση. Τουλάχιστον 43 κεντρικές τράπεζες χαλάρωσαν τη νομισματική τους πολιτική το 2015. Ακολουθούν οι δέκα σημαντικότερες εξελίξεις στις αγορές που καθόρισαν το 2015.

• Ελβετικό φράγκο. Στις 15 Ιανουαρίου η ελβετική κεντρική τράπεζα (SNB) κεραυνοβόλησε τις αγορές, ανακοινώνοντας ότι εγκαταλείπει την πολιτική σταθερής ισοτιμίας ελβετικού φράγκου – ευρώ και συνεπώς ότι παύει να υπερασπίζεται την ισοτιμία του φράγκου στο 1,20 ευρώ. Πολύ γρήγορα το ελβετικό φράγκο ανατιμήθηκε μέχρι και 40% έναντι του ευρώ, με το κοινό νόμισμα να υποχωρεί στο επίπεδο-ρεκόρ των 0,8500 φράγκων.

• Νέα Ιαπωνία η Ευρωζώνη. Η καθοδική πορεία του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ και η πτώση των αποδόσεων των ομολόγων ονομάστηκε από τον Τύπο «η μετατροπή της Ευρωζώνης σε Ιαπωνία». Κι όχι αδίκως, αν κοιτάξει κανείς ορισμένα από τα στοιχεία. Περίπου το ένα τρίτο όλων των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση στις δευτερογενείς αγορές, συνολικού ύψους άνω των 2 τρισ. ευρώ, έχουν σήμερα αρνητική απόδοση.

• «Νομισματικοί πόλεμοι». Το 2015 αποδείχθηκε η χρονιά της «μεγάλης χαλάρωσης» της νομισματικής πολιτικής, παρά το γεγονός ότι η Fed είχε χαράξει πορεία για αύξηση των επιτοκίων δανεισμού. Συνολικά 43 κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο χαλάρωσαν τη νομισματική τους πολιτική. Η θεαματικότερη κίνηση της χρονιάς ήταν η αναγγελία προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 1,1 τρισ. ευρώ από την ΕΚΤ τον Ιανουάριο και η επέκταση του προγράμματος κατά έξι μήνες και κατά 360 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο. Η γενικευμένη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής αναβίωσε τη δημόσια συζήτηση περί «νομισματικού πολέμου».

• Βουτιά κινεζικών αγορών. Οι ανησυχίες για την πορεία της κινεζικής οικονομίας κορυφώθηκαν το καλοκαίρι και είχαν ως αποτέλεσμα την υποχώρηση των κινεζικών χρηματιστηρίων κατά 45%, την επιτάχυνση της φυγής κεφαλαίων και την πτώση-ρεκόρ των συναλλαγματικών αποθεμάτων του Πεκίνου. Το ξεπούλημα περιουσιακών στοιχείων τροφοδοτήθηκε από την εκτίμηση ότι το Πεκίνο σταδιακά έχει όλο και λιγότερο τη δυνατότητα να ανακόψει την καθοδική πορεία, παρά το γεγονός ότι έλαβε πληθώρα μέτρων. Το Πεκίνο υποτίμησε το γουάν στις 11 Αυγούστου.

• Βύθιση αναδυόμενων. Ο συνδυασμός προβλημάτων στην Κίνα, σταθερής υποχώρησης των τιμών των εμπορευμάτων και η προοπτική υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού στις ΗΠΑ οδήγησε στη «βύθιση των αναδυόμενων αγορών». Ουσιαστικά δεν γλίτωσε από την πτώση καμία χώρα και καμία κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, με την καθαρή ροή κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες να γίνεται αρνητική για πρώτη φορά από το 1988. Στη Βραζιλία καταγράφεται η μεγαλύτερη υποχώρηση του ΑΕΠ στα χρονικά, ενώ το νόμισμα των Βραζιλίας, Νοτίου Αφρικής και Τουρκίας υποχώρησε σε χαμηλό επίπεδο-ρεκόρ.

• Ο κίνδυνος του Grexit. Η Ελλάδα πλησίασε περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην έξοδο από το ευρώ. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διενήργησε δημοψήφισμα με αντικείμενο την αποδοχή ή όχι ενός τρίτου προγράμματος διάσωσης αφότου είχε εγκαταλείψει τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές στα τέλη Ιουνίου. Ακολούθησε έντονη πολιτική αναταραχή με την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων και την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Τελικά, μερικές εβδομάδες αργότερα υπήρξε συμφωνία για την τρίτη διάσωση, αλλά εν τω μεταξύ η απόδοση των ελληνικών διετών ομολόγων είχε αυξηθεί στο 60%, με την αναταραχή να επεκτείνεται στις παγκόσμιες αγορές.

• Κατακρήμνιση Dow. Στις 24 Αυγούστου, με αφορμή τη συνεχιζόμενη κατάρρευση των κινεζικών χρηματιστηρίων, ο δείκτης Dow Jones υποχώρησε περισσότερο από 1.000 μονάδες στο άνοιγμα, για να κλείσει τελικά με πτώση 588 μονάδων, την όγδοη μεγαλύτερη της ιστορίας, και να υποχωρεί κατά 10% εκείνη την εβδομάδα.

• Το «τοξικό τρίο». Πριν από ένα χρόνο τα ομόλογα Αργεντινής, Βενεζουέλας και Ουκρανίας δεν αποκαλούνταν τυχαία το «τοξικό τρίο». Οσοι επενδυτές όμως ήταν αρκετά γενναίοι για να τα αγοράσουν ανταμείφθηκαν με τις υψηλότερες αποδόσεις της χρονιάς για το 2015, με την απόδοση του ουκρανικού ομολόγου να φτάνει σχεδόν στο 50%.

• Αύξηση αμερικανικών επιτοκίων. Επειτα από ορισμένες παλινδρομήσεις τον Μάιο του 2013 και τον Σεπτέμβριο του 2015, τελικά η Fed προχώρησε στις 16 Δεκεμβρίου στην αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού, με τις αγορές να έχουν αποδεχθεί το αναπόφευκτο. Το δολάριο βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 13 ετών, οι αποδόσεις μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων έχουν συγκλίνει, ενώ η Wall Street αντιμετωπίζει δυσκολίες και οι αναδυόμενες αγορές υποχωρούν σημαντικά.

Πηγή: kathimerini.gr